Hoe blijf je gemotiveerd tijdens veranderingen in je organisatie?

 Veranderingen in organisaties zijn al lang geen nieuws meer. Het aanpassen van strategieën, fusies, reorganisaties en snelle groei zijn voorbeelden van ontwikkelingen die leiden tot veranderingen in de organisatie. Het doorvoeren van veranderingen is voor organisaties een middel om gelijke tred te houden met technologische vooruitgang, variaties in de vraag, en concurrenten in de markt. Verandering zou kunnen worden gezien als een indicatie van vooruitgang, aangezien ‘vasthouden aan het bestaande’ uiteindelijk leidt tot een afname van creativiteit, productie en innovatie met alle mogelijke consequenties van dien. Hoewel veranderingen dus onvermijdelijk zijn, kunnen deze veel impact hebben op werknemers met een verlies van motivatie als gevolg. Als werknemer lijk je overgeleverd aan de manier waarop de organisatie de verandering inzet. Maar wat kunnen werknemers doen om veranderingen in organisaties zo goed mogelijk te doorstaan? 

Hoe emoties je perceptie van de werkelijkheid beïnvloeden 

Van mensen die de nadruk leggen op positieve aspecten en over het algemeen optimistisch zijn, wordt wel gezegd dat ze ‘de wereld door een roze bril zien’. Volgens onderzoek van Schmitz et al. (2009) is dit meer dan ‘zo maar een uitspraak’. Uit het door hen uitgevoerde onderzoek blijkt namelijk dat onze stemming de manier waarop we gebeurtenissen waarnemen, beïnvloedt. Een aantal gedragsstudies toonde al eerder aan dat emoties effect hebben op de waarneming (bijvoorbeeld: Zadra en Clore, 2011). Hoewel de exacte neurale mechanismen hiervan nog onduidelijk zijn, bestaat het vermoeden dat stemming een ‘top-down’ effect heeft op het gezichtsvermogen, zodat cognitieve processen van een hogere orde invloed hebben op de visuele gebieden van de hersenen. Een andere mogelijkheid is dat de stemming een direct effect heeft op de vroege stadia van de visuele verwerking. Onderzoek van Schmitz (2009) veronderstelt dat positieve emotionele toestanden het gezichtsveld zouden verbreden, terwijl negatieve toestanden het tegenovergestelde effect zouden hebben. Volgens Schmitz kunnen deze effecten evolutionair worden verklaard. Een negatieve stemming, zoals angst of verdriet, zorgt ervoor dat de aandacht wordt gericht op specifieke details, ten koste van informatie in de periferie. Een voorbeeld hiervan is het zogenaamde ‘wapeneffect’: wie getuige is van een misdrijf waarbij een wapen betrokken is, heeft normaal gesproken een verminderd geheugen voor het uiterlijk van de dader, omdat de aandacht verschuift naar het wapen. De negatieve emotionele inhoud van de gebeurtenis versterkt de visuele processen waardoor de specifieke details (het wapen) worden waargenomen en later worden herinnerd. Dit gaat ten koste van irrelevante perifere informatie; deze wordt onderdrukt of uitgefilterd. Dergelijke mechanismen zouden de waakzaamheid verhogen in een mogelijk levensbedreigende situatie. Indien je in een organisatie werkzaam bent waarin een verandering aanstaande is, is het derhalve van groot belang de verandering zo veel als mogelijk vanuit een positieve mindset te benaderen. Alleen dan stel je jezelf in staat alle beschikbare informatie tot je te nemen en de juiste persoonlijke keuzes te maken. Hierbij geldt dat des te meer je je bewust bent van de manier waarop je gedachten je gevoelens beïnvloeden, en de manier waarop je gevoelens je gedachten beïnvloeden, des te groter de kans is dat je ze onder controle kunt krijgen. 

Onbewust negeren van informatie

Een ander aspect dat een rol speelt bij het verkrijgen van informatie is de onbewuste filtering die mensen toepassen. Hoewel je zou denken dat mensen op zoek zijn naar aanvullende informatie over de omstandigheden waarin ze verkeren, blijkt dit niet altijd het geval. Mensen passen onbewust informatievermijdingsstrategieën toe op informatie waarvan ze denken dat deze hun gevoel van welzijn of geluk kan bedreigen, en vertrouwen steeds meer op hun eigen versie van de werkelijkheid (Golman, Hagmann en Loewenstein, 2017). Deze informatievermijdingsstrategieën hebben tot gevolg dat mensen een subjectief beeld van de werkelijkheid verkrijgen. Juist in tijden van organisatieverandering is het van belang de informatie die beschikbaar is tot je te nemen, om jezelf in staat te stellen zo objectief als mogelijke keuzes te maken.