Leidinggeven leer je niet op school. Natuurlijk zijn er talloze trainingen en opleidingen waar je inzichten opdoet en vaardigheden leert die je helpen om leiding te geven. Maar in de praktijk blijkt dat kennis van de inhoud vaak niet volstaat in situaties waarin emotie en interpersoonlijke vaardigheden bepalend zijn voor het resultaat. Sterker nog, juist het (onbewust) inzetten van inhoud als fundament onder je argumentatie, vermindert de impact van je communicatie. Dit komt omdat in de meeste gesprekken emoties het verloop van het gesprek bepalen maar de gevoelens die ten grondslag liggen aan deze emoties niet worden besproken.
Charismatisch leiderschap
Als we denken aan leiderschap, denken we aan iemand die leiding geeft aan anderen. In het verleden was een leider iemand die de macht en het gezag heeft om anderen opdrachten te geven. Vandaag de dag worden nog altijd kenmerken als ‘charismatisch’ en ‘heroïsch’ gebruikt om succesvolle leidinggevenden te beschrijven. Maar is het hebben van deze eigenschappen voldoende om aan de verwachtingen van werknemers te voldoen?
Leiderschap begint met leiding geven aan jezelf
Een belangrijk aspect van modern leiderschap is de ontwikkeling van zelfsturing (persoonlijk leiderschap). Dit perspectief introduceert een nieuwe maatstaf voor de kwaliteit van een leider; het vermogen om de bijdragen van andere personen te maximaliseren door stimulering van persoonlijk leiderschap in plaats van het inzetten van personen in je eigen plan. Alvorens je anderen op deze manier leiding kunt geven is het noodzakelijk leiding te kunnen geven aan jezelf. Dit is onmogelijk zonder een goed inzicht in wie je zelf bent.
Slechts in beperkte mate zelfbewust
Uit onderzoek van Tasha Eurich voor Harvard Business Review (01-2018) blijkt dat slechts 10 tot 15 procent van de mensen zelfbewust is, en dat echt zelfbewustzijn interne- en externe aspecten heeft. Intern zelfbewustzijn is wat we meestal aanduiden als introspectie, het proces van begrijpen van onze voorkeuren, motivaties en gedragingen. Extern zelfbewustzijn is begrijpen hoe we worden waargenomen en welke impact we hebben op anderen. Beide zijn nodig om de voordelen van zelfbewustzijn te maximaliseren. Zonder zelfbewustzijn, voortdurende introspectie en sociaal inzicht missen we belangrijke persoonlijke verbetermogelijkheden en zijn we beperkt in ons vermogen effectief leiding te geven.
Persoonlijk leiderschap als ontwikkelpunt voor leidinggevenden
Persoonlijk leiderschap zou de basis moeten vormen van elk initiatief voor leiderschaps-ontwikkeling. Het is simpelweg onmogelijk om de behoeften en perspectieven van medewerkers te begrijpen als je jezelf niet eerst begrijpt. Een leidinggevende moet zich bewust zijn van zijn of haar gedrag en de perceptie hiervan door anderen. Daarom wordt in veel leiderschapsontwikkelingprogramma’s 360 graden feedback en coaching ingezet om feedback over de effecten van het gedrag van een leidinggevende te verzamelen. Over waarom het zelfinzicht van leidinggevende slecht is ontwikkeld heb ik eerder een artikel geschreven.
Andere blogs
Wees niet te laat
Bij studies met een internationaal karakter wordt bediscussieerd wat de impact is van verschillende culturen op ondernemingen. Tijdens deze discussies komt onder andere het concept ‘op tijd komen’ aan bod. Voor eenieder die al een tijd in Nederland woont of hier is...
Hoe onze behoefte aan evenwicht in relaties het verandervermogen van organisaties beïnvloedt
De sociaal psycholoog Fritz Heider introduceerde in 1958 de evenwichtstheorie. Deze theorie gaat over het zoeken van evenwicht tussen onze opvattingen over voorwerpen en personen, en de opvattingen van deze personen over de betreffende voorwerpen. Stel dat er twee...
De psychologie van macht: hoe ontstaat machtsmisbruik door leiders?
De afgelopen periode is misbruik van macht door mensen die hiertoe in de positie waren veel in het nieuws geweest. Of het een leidinggevende, een politicus of een persoon is die zijn of haar status ontleend aan roem, geld of connecties, in alle gevallen gebruiken ze...