Bij veranderingen in organisaties wordt van leidinggevenden verwacht dat zij flexibel en adaptief zijn; zij hebben immers vaak de taak om de โverander-ideeรซnโ om te zetten in โanders handelenโ van de medewerkers. Veel leidinggevenden hebben moeite om zich aan te passen aan de eisen die aan hen in deze omstandigheden worden gesteld. Vanuit psychologisch perspectief spelen verschillende mechanismen hierbij een rol.
Waar komt weerstand tegen verandering vandaan?
Een belangrijke factor is weerstand tegen verandering, die voortkomt uit angst voor het onbekende, verlies van controle en de neiging vast te houden aan vertrouwde routines (Hubbart, 2023). Dit kan ertoe leiden dat leidinggevenden vooral veel aandacht geven aan stabiliteit en zekerheid, en activiteiten die gericht zijn op verandering waar mogelijk vermijden. In een fase waarin de organisatie wendbaarheid verwacht, levert deze houding leidinggevenden negatieve feedback op, die stress veroorzaakt. Deze stress vermindert hun cognitieve flexibiliteit waardoor leidinggevenden, zodra ze zich hiervan bewust zijn, of hierop worden geattendeerd, aanvullende stress ervaren (Khaw, 2022).
Gevechtsuitputting
Wanneer veranderingen zich snel opeenvolgen, kan verandermoeheid ontstaan. Dit is een toestand van emotionele en fysieke uitputting waardoor mensen niet meer adequaat kunnen reageren op nieuwe veranderingen (Davis, 2024). Onderzoek laat zien dat verandermoeheid samenhangt met cynisme, passiviteit en verminderde motivatie (De Vries, 2023). Deze vorm van psychische uitputting ontstaat door herhaald verlies van controle, cognitieve overbelasting en gebrek aan herstelmomenten.
Een verwante toestand uit de militaire psychologie is gevechtsuitputting (GUP). Binnen Defensie wordt hiermee verwezen naar de psychische ontregeling die optreedt door langdurige blootstelling aan stressvolle situaties en voortdurende alertheid (Van Meurs, 1956; Loth, 2018). Soldaten die aanhoudend onder druk staan vertonen symptomen als hyperarousal, vermoeidheid, emotionele afstomping en verminderd beoordelingsvermogen. In organisaties kunnen leidinggevenden onder constante druk om te presteren en te veranderen vergelijkbare symptomen ontwikkelen.
Psychologische veerkracht vergroten
Psychologisch gezien raken leidinggevenden dus overbelast wanneer hun adaptieve vermogens uitgeput raken en herstel uitblijft. Investeren in psychologische veerkracht en herstelmomenten is daarom juist in tijden van verandering essentieel om te voorkomen dat verandermoeheid en gevechtsuitputting de effectiviteit van de leidinggevenden ondermijnen.ย
Andere blogs
Waarom is de menselijke factor doorslaggevend voor een succesvolle overname?
Een psychologisch-organisatorisch perspectief op groei, verbinding en veerkrachtย Wanneer een organisatie een overname afrondt, overheerst bij de leiding vaak een gevoel van trots en opluchting. De strategische doelen lijken behaald, maar juist na de closing begint...
Closing en realisatie van de overnamedoelen
Na maanden van voorbereiding, onderhandelingen en juridische afstemming komt de transactie uiteindelijk tot een afsluiting, de closing. Dit is het moment waarop de feitelijke overdracht van aandelen of activa plaatsvindt en de koper juridisch eigenaar wordt van de...
Transactiedocumentatie
Wanneer koper en verkoper overeenstemming hebben bereikt over de belangrijkste commerciรซle uitgangspunten van de transactie, zoals de koopprijs, structuur en voorwaarden, en het Due Diligence onderzoek is afgerond, volgt de fase van de definitieve...