Hierdoor nemen teams slechtere beslissingen dan individuen

Bijna alle menselijke activiteit (werken, leren, ontspannen, spelen) vindt in groepen plaats. Ook in ons leven zijn groepen alom aanwezig en deze hebben een diepgaande invloed op onze gedachten, gevoelens gedrag en beslissingen. Sommige beslissingen zijn eenvoudig en neem je intuïtief, terwijl meer complexe beslissingen door rationele logica worden genomen en meer van je cognitieve vermogens vragen (Kahneman, 2011). De hoeveelheid gegevens die vandaag de dag beschikbaar is, maakt het nemen van een rationeel besluit soms ingewikkeld omdat onze cognitieve vermogens eenvoudigweg te kort schieten om alle beschikbare data in onze overweging mee te nemen. Dit feit zou een reden kunnen zijn om beslissingen in groepen te nemen. Maar levert het nemen van beslissingen in groepen wel voordelen op?

Hoe nemen mensen beslissingen?

Wij vertellen onszelf graag dat we rationeel en logisch beslissingen nemen. Toch handelen we vaak lang niet zo rationeel als we onszelf willen doen geloven. Bijvoorbeeld bij de aanschaf van een nieuwe auto zie je dat mensen helemaal niet zo rationeel beslissen als ze denken. Het zijn vaak emotionele aspecten die bepalen voor welke auto we kiezen, waarna we de keuze met rationele argumenten naar anderen (en onszelf) uitleggen.

Uit onderzoek naar de hersenactiviteit tijdens het nemen van een beslissingen blijkt dat tot 10 seconden voordat iemand zich bewust was van zijn of haar keuze, hij of zij al een keuze had gemaakt (Soon, Brass, Heinze & Haynes, 2008). De onderzoekers konden voorspellen welke keuze mensen zouden gaan maken voordat de persoon zich hier zelf van bewust was. Dit impliceert dat zelfs wanneer mensen denken dat ze een bewuste, rationele beslissing nemen, de kans groot is dat ze zich er niet bewust van zijn dat ze al een beslissing hebben genomen en dat die onbewust was. We zijn ons niet bewust van ons eigen denkproces.

Zonder emoties geen beslissing

Een bekend voorbeeld van het effect van emoties op beslissingen is Phinaes Gage (lees meer over Cage in dit artikel: (https://www.linkedin.com/pulse/geen-beslissing-zonder-emoties-klaas-jan-klatten/). Door een ongeluk beschadigde Cage zijn ventromediale prefrontale cortex (het deel van de hersenen dat verantwoordelijk is voor het verwerken van de emotionele signalen die elders in de hersenen worden geproduceerd). De ventromediale cortex maakt deel uit van de prefrontale cortex en is belangrijk bij het reguleren van emoties zoals angst. De beschadiging van de emotionele centra van de hersenen bij Gage resulteerde in onzekerheid en onvermogen om beslissingen te nemen. Het blijkt dus dat we onze emoties nodig hebben om beslissingen te nemen. 

Betere besluitvorming in groepen?

Besluitvorming in groepen is complex. Hoewel je zou denken dat een diverse groep de mogelijkheid biedt tot het nemen van ‘betere beslissingen’, omdat gebruik kan worden gemaakt van de ervaringen en perspectieven van een groter aantal individuen, is dit in de praktijk niet zo vanzelfsprekend (zie bijvoorbeeld: https://www.linkedin.com/pulse/houd-rekening-met-ieders-mening-en-neem-slechtere-klaas-jan-klatten/). Uit onderzoek blijkt dat groepen zelden beter presteren dan hun meest competente lid waardoor de toegevoegde waarde van de groep niet vanzelfsprekend is (Miner, 1984).

Nadelen van besluitvorming in groepen

Ondanks dat het nemen van besluiten in groepen (denk aan managementteams) gebruikelijk is, kleven aan besluitvorming in groepen een aantal nadelen.

Zo kunnen groepen te lijden hebben van een fenomeen dat ‘social loafing’ wordt genoemd. Social loafing wordt veroorzaakt door de dëindividuatie (Festinger, 1952) die kan optreden wanneer mensen in groepen werken. Door de afname in sociaal bewustzijn die kan optreden in groepen, kunnen individuen zich minder inspannen dan wanneer ze alleen zijn (Williams, Harkins & Latané, 1981).

Groepen kunnen ook last hebben van groepsdenken; de neiging om een kritische evaluatie van ideeën waar de groep achter staat te vermijden. Ten slotte neemt de besluitvorming in een groep meer tijd in beslag dan individuele besluitvorming, aangezien alle leden hun gedachten over verschillende alternatieven moeten bespreken.

Een ander aspect dat van grote invloed kan zijn op het functioneren van groepen zijn conflicten. Conflicten kunnen ‘open’ of ‘verborgen’ zijn, en beïnvloeden de samenwerking sterk. In de literatuur worden twee conflicttypes onderscheiden; inhoudelijke en affectieve conflicten (Fisher, 1997). Waar inhoudelijke conflicten over feiten gaan, hebben affectieve conflicten betrekking op de relatie tussen mensen (zie Watzlawick, 1967). Affectieve conflicten zijn daardoor ‘hardnekkiger’ dan inhoudelijke conficten en hebben een polariserend effect op de overige teamleden doordat het aanhouden van een neutrale positie welhaast onmogelijk is.

Ieder van deze voorbeelden beïnvloedt het besluitvormingsproces. Bewustwording kan bijdragen aan het verminderen van deze beïnvloeding. In het geval van conficten is bewustwording in de regel niet nodig en brengt het ook geen verbetering. In deze gevallen adviseren wij een interventie op systeemniveau.